اگر در ادارات و سازمان‌های دولتی یا نهادهای لشکری مشغول به کار هستید، به‌طور خودکار تحت پوشش بیمه دولتی قرار می‌گیرید. اما اگر در یک شرکت خصوصی فعالیت می‌کنید، کارفرما موظف است شما را تحت بیمه تأمین اجتماعی قرار دهد؛ این نوع بیمه در قانون کار، بیمه اجباری نامیده می‌شود، اما اگر شاغل نیستید یا خودتان صاحب کسب‌وکار هستید، می‌توانید با انتخاب بیمه خویش‌فرما از خدمات بیمه بهره‌مند شوید. یکی از زیرمجموعه‌های این بیمه، بیمه اختیاری است که امکان پوشش کامل درمانی و بازنشستگی را برای شما فراهم می‌کند. در ادامه این مطلب، قصد داریم به بررسی تفاوت‌های بیمه اختیاری و بیمه اجباری بپردازیم تا شما بتوانید بهترین انتخاب را متناسب با شرایط خود داشته باشید.
انواع بیمه‌های ارائه‌شده توسط سازمان تامین اجتماعی
سازمان تأمین اجتماعی دو نوع بیمه اصلی به بیمه‌گزاران ارائه می‌کند:
بیمه اجباری
بیمه اجباری چیست؟ تمام کسانی که در قبال دریافت حقوق و دستمزد در شرکت‌ها، کارگاه‌ها و… کار می‌کنند، مشمول قانون کار هستند. مطابق قانون کار، کارفرما موظف است کارمندان خود را بیمه کند. سازمان تامین اجتماعی یک سیستم بیمه همگانی است. این سازمان: بیمه بازنشستگی، بیمه دولتی درمانی، بیمه بیکاری، بیمه حوادث و تصادف‌ها را پوشش می‌دهد.
این نکته را باید در نظر داشت که بازرسی تامین اجتماعی برای بیمه اجباری انجام می‌شود. به این معنا که کارشناسی از سازمان تامین اجتماعی، فعال بودن کارگر یا کارمند را بررسی خواهد کرد. این بازرسی ممکن است که در هر روزی از ماه انجام شود.
پوششهای بیمه اجباری
این بیمه‌نامه مشمولین خود را تحت پوشش موارد زیر قرار می‌دهد:
- پرداخت هزینههای درمان بیماری‌ها، حوادث و مرخصی زایمان
- پرداخت مستمری دوران بازنشستگی
- مستمری در صورت از کارافتادگی بیمه گزار
- مستمری بازماندگان بیمه گزار
- مقرری در مورد بیمه بیکاری
- هدیه ازدواج تامین اجتماعی
بیمه خویش فرما
این بیمه‌نامه، مشمول افرادی است که کارفرمایی ندارند، برای خود کار می‌کنند و خود را بیمه کرده اند. همچنین، کسانی که بیمه خاصی ندارند نیز می‌توانند، تحت پوشش آن قرار بگیرند. متقاضی این بیمه‌نامه، مستقیما با مراجعه به شعب سازمان تامین اجتماعی خواهان انعقاد قرارداد بیمه اختیاری می‌شود. او موظف است خود، حق بیمه را در زمان تعیین‌شده پرداخت کند. برای انعقاد این بیمه‌نامه متقاضی باید ۳۰ روز سابقه قبلی در سازمان تامین‌اجتماعی داشته باشد.
این بیمه به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
بیمه اختیاری
بیمه اختیاری چیست؟ بیمه اختیاری، نوعی از بیمه تامین اجتماعی است. در این بیمه، متقاضی حق‌بیمه را خود پرداخت می‌کند تا از تعهدات و خدمات بیمه تامین اجتماعی برخوردار شود. در ادامه بیمه اختیاری تامین اجتماعی را بیشتر بررسی می‌کنیم.
آیا بیمه اختیاری بازنشستگی دارد؟
بازنشستگی بیمه اختیاری چگونه محاسبه می‌شود؟ بیمه اختیاری حقوق بازنشستگی دارد که باید برای تخمین آن، شرایط و میزان پرداختی خود را بررسی کنید. به صورت کلی میزان آن بسته به حق بیمه پرداخت شده توسط فرد است. تامین اجتماعی با در نظر گیری درصد خاصی از هزینه منعقد شده بین خودش و شخص به پرداخت حقوق بازنشستگی می پردازد.
اگر در مورد مزایای بیمه اختیاری ۲۷ درصد می‌پرسید، باید بگوییم این بیمه در مقایسه با بیمه حرف و مشاغل آزاد نسبت به ارائه خدمات درمانی و بازنشستگی دارای مزایای بیشتری است. اما مزایای بیمه اختیاری ۲۷ درصد تفاوت چشم‌گیری با بیمه‌های مشابه ندارد. در نهایت هم باید بدانید بیمه ۲۷ درصد اختیاری با مشاغل آزاد متفاوت است. یکی دیگر از سوالات پرتکرار مخاطبان این است که حقوق بازنشستگی بیمه اجباری بیشتر است یا اختیاری؟ در این رابطه هم بهتر است بدانید مزایا و حقوق این دو بیمه مشابه هم هستند.
شرایط بیمه اختیاری تامین اجتماعی
شرایط بیمه اختیاری در قرارداد تامین اجتماعی به صورت زیر بیان شده است:
- دارا بودن حداقل سن ۱۸ و حداکثر ۵۰ سال (مرد و زن): اگر هنگام تقاضای بیمه، سن متقاضی بیش از ۵۵ سال باشد باید معادل مدت مازاد سنی، سابقه حق بیمه را بپردازد. به طور مثال، اگر متقاضی هنگام تقاضای بیمه ۶۰ سال سن داشته باشد هنگام درخواست بیمه باید ۵ سال، حق بیمه پرداخت کند.
- دارا بودن حداقل ۳۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه
- متقاضی بیمه نباید در کارگاه‌های مشمول قانون تامین اجتماعی، مشغول به کار باشد.
- متقاضی بیمه در صورت داشتن بیش از ده سال سابقه پرداخت حق بیمه، با هر سنی می‌تواند تحت پوشش این بیمه قرار گیرد.
اختیارات بیمهگزار در بیمه اختیاری
متقاضیان بیمه اختیاری، اختیاراتی دارند که به شرح زیر است:
- متقاضیان می‌توانند، دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه‌شان را بین حداقل و حداکثر دستمزد هر سال تعیین کنند.
- بیمه‌شدگان اختیاری می‌توانند، هر دو سال یکبار، دستمزد مبنای محاسبه حق بیمه ماهانه خود را ۱۰ درصد افزایش دهند.
- هزینه بیمه اختیاری تامین اجتماعی باید حداکثر تا آخرین روز دو ماه بعد به شعبه سازمان پرداخت شود.
- بیمه‌شدگان اختیاری می‌توانند کل خدمات از قبیل: مســتمری‌های بازنشستگی، از کار افتادگی، فوت را دریافت کنند.
- متقاضیان می‌توانند، تعهدات درمانی که شامل: هزینههای پروتز و اروتز، هزینه کفن‌ودفن، کمک هزینه ازدواج، ازکارافتادگی جزئی، غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری را دریافت کنند.
تفاوت بیمه اختیاری و اجباری در چیست؟
بیمه تأمین اجتماعی به دو شکل اجباری و اختیاری ارائه می‌شود که هرکدام شرایط و مزایای خاص خود را دارند. مهم‌ترین تفاوت این دو نوع بیمه در نحوه پرداخت حق بیمه و پوشش بیمه بیکاری است که در ادامه به‌طور کامل توضیح داده می‌شود.
پوشش بیمه بیکاری
- بیمه اجباری: شامل بیمه بیکاری است و ۳٪ از حق بیمه به این بخش اختصاص می‌یابد.
- بیمه اختیاری: به علت نداشتن کارفرما و شاغل نبودن در مکانهای دارای کد کارگاهی مشمول قانون کار نمی‌شوند.
درصد و مبلغ پرداخت بیمه تامین اجتماعی
در سال ۱۴۰۴، حق بیمه تامین اجتماعی برابر با ۳۰٪ از حقوق و مزایای مشمول بیمه (مثل حقوق پایه، حق مسکن، بن خواربار و حق تأهل) است. به‌بیان ساده، اگر کل حقوق و مزایای یک کارگر مثلاً ۱۴ میلیون تومان در ماه باشد:
- سهم کارفرما (۲۳٪): حدود ۳.۲ میلیون تومان
- سهم کارگر (۷٪): حدود ۹۸۰ هزار تومان
- کل حق بیمه (۳۰٪): حدود ۴.۲ میلیون تومان
در مقابل، حق بیمه اختیاری (خویش‌فرما) در سال ۱۴۰۴ برابر با ۲۷٪ از حداقل حقوق مصوب است. افراد برای پرداخت بیمه تامین اجتماعی در این بیمه‌نامه باید به سایت تامین اجتماعی مراجعه کنند. متقاضیان برای پرداخت این نوع بیمه باید از طریق سایت تأمین اجتماعی اقدام کنند.
تفاوت اصلی این دو نوع بیمه در نحوه پرداخت است: در بیمه اجباری، سهم کارگر (۷٪) از حقوق او کسر می‌شود و مابقی (۲۳٪) توسط کارفرما پرداخت می‌شود؛ اما در بیمه اختیاری، هیچ سهمی از سوی کارفرما وجود ندارد و کل هزینه به‌طور کامل بر عهده فرد است.
تصمیم با شماست
در این مقاله از تفاوت بیمه اختیاری و اجباری گفتیم. اگر شما کارمند هستید لازم است بیمه اجباری را از کارفرمای خود مطالبه کنید. در صورتی که خود کارفرما هستید یا شاغل نیستند، خرید بیمه اختیاری به شما فرصت استفاده از خدمات بیمه را می‌دهد. اگر همچنان در این مورد دچار ابهام هستید و سوالی دارید، می‌توانید سوالات خود را در انتهای همین مطلب بنویسید تا کارشناسان ما در اسرع وقت پاسخگوی شما عزیزان باشند.
انواع بیمه های تامین اجتماعی چیست؟
تمام کسانی که در قبال دریافت حقوق و دستمزد در شرکت‌ها، کارگاه‌ها و… کار می‌کنند، مشمول قانون کار هستند. مطابق قانون کار، کارفرما موظف است کارمندان خود را بیمه کند.
بیمه اختیاری و بیمه مشاغل آزاد.
