کمبودها و چالش‌های زیرساختی و تامین دارو / آزمایشگاه
کمبودها و چالش‌های زیرساختی و تامین دارو / آزمایشگاه در ایران بحرانی است که از سال‌های گذشته تشدید شده و در سال ۲۰۲۵ نیز ادامه یافته است. این بحران ناشی از ترکیبی از عوامل اقتصادی، تحریم‌ها، سیاست‌های ارزی و داخلی است. مهم‌ترین این مشکلات عبارتند از:
– کمبود بسیاری از داروهای ضروری و حیاتی در سطح کشور، از جمله داروهای آنتی‌بیوتیک، انسولین، داروهای بیماری‌های مزمن و شیمی‌درمانی.
– افزایش شدید قیمت مواد اولیه وارداتی که باعث ناتوانی تولید داخلی در تأمین نیاز دارویی شده است.
– توقف یارانه‌های دولتی در بخش دارو که قیمت‌ها را به شکل چشمگیری بالا برده است.
– کمبود نقدینگی و مشکلات مالی شرکت‌های داروسازی برای خرید مواد اولیه.
– وجود فساد و احتکار در شبکه توزیع دارو که وضعیت را بدتر کرده است.
– کمبود تجهیزات آزمایشگاهی و مشکلات در تأمین قطعات مورد نیاز دستگاه‌ها.
– چالش‌های تحریمی که نقل‌وانتقال مالی برای واردات دارو و تجهیزات پزشکی را دشوار کرده‌اند.
– نابرابری منطقه‌ای در توزیع دارو به طوری که در برخی استان‌ها حتی داروهای تولید داخل نیز به سختی در دسترس هستند.
علاوه بر این، گزارش‌ها حاکی از کاهش تولید داخلی دارو تا ۳۰ درصد و کاهش واردات دارو به دلیل محدودیت‌های ارزی و تحریم‌ها است که به کمبود مضاعف دارو دامن زده است. این مشکلات باعث افزایش فشار اقتصادی و روانی بر بیماران نیازمند و مراکز درمانی شده است. اگرچه مقامات دولتی تلاش‌هایی برای مدیریت بحران و ذخیره استراتژیک دارو انجام داده‌اند، ولی هنوز راهکارهای جامع و عملیاتی برای رفع کامل این کمبودها اجرایی نشده است.
…………………………………………………………………………….
بیشتر بخوانید : هشدار درباره روایت‌سازی غلط در حوزه دارو
…………………………………………………………………………….
در زمینه آزمایشگاه‌ها، مشکلاتی چون کمبود تجهیزات به‌روز، قطعات یدکی، تأمین مواد شیمیایی و مصرفی و محدودیت‌های مالی نیز وجود دارد که بر کیفیت و حجم خدمات آزمایشگاهی تاثیر منفی گذاشته است؛ به‌ویژه در مناطق محروم که دسترسی به خدمات آزمایشگاهی تخصصی بسیار محدود است. توسعه زیرساخت‌های پزشکی و دارویی نیازمند همکاری دولتی و بخش خصوصی، اصلاح سیاست‌های ارزی، مبارزه با فساد و تحریم‌های بین‌المللی است.
راهکارهای دولت برای حل بحران کمبود دارو در ایران شامل موارد زیر است:
– اصلاح سیاست‌های ارزی برای تخصیص مستمر و شفاف ارز ترجیحی به واردات دارو و مواد اولیه.
– حمایت ویژه از تولید داخلی دارو به صورت راهبردی و نه شعاری با تأمین زیرساخت‌های کیفی، تسهیلات مالی، اصلاح نظام قیمت‌گذاری و تضمین بازار پایدار برای تولیدکنندگان.
– ارتقاء سامانه‌های مدیریت دارویی و ایجاد شفافیت در زنجیره تامین و توزیع دارو برای جلوگیری از احتکار و قاچاق.
– کاهش حقوق گمرکی و تسهیل واردات دارو و تجهیزات پزشکی به منظور رفع مشکلات تأمین.
– کنترل مصرف منطقی دارو و اجرای برنامه‌های آموزشی برای پزشکان و مردم جهت جلوگیری از مصرف بی‌رویه دارو.
– توسعه ساختارهای پژوهشی و تولیدی در حوزه داروسازی و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان.
– مدیریت و هماهنگی بهتر بین سازمان غذا و دارو، بانک مرکزی، بیمه‌ها و شرکت‌های پخش.
– مقابله با فساد و انحصار در بخش دارویی.
تأثیر تحریم‌ها بر تأمین مواد اولیه دارویی بسیار جدی است و باعث سختی در نقل و انتقال مالی، افزایش هزینه‌های واردات و کاهش همکاری شرکت‌های خارجی شده است که به کمبود مواد اولیه و تولید دچار مشکلات اساسی انجامیده است.
نقش بخش خصوصی در بهبود زیرساخت‌های دارویی عبارت است از سرمایه‌گذاری در تولید، توسعه فناوری، افزایش ظرفیت تولید و توزیع، و ارائه خدمات بهداشتی بهتر. حمایت دولت از بخش خصوصی و ایجاد فضای رقابتی سالم می‌تواند این نقش را تقویت کند.
قیمت داروهای داخلی در ایران نسبت به کشورهای دیگر پایین است به دلیل سیاست‌های قیمت‌گذاری دولتی، یارانه‌ها، و تفاوت در هزینه‌های تولید و نیروی کار، هرچند این موضوع باعث کاهش انگیزه تولیدکنندگان در برخی موارد شده است.
سیاست‌های دولت برای جلوگیری از کمبود دارو در آینده شامل بهبود ساماندهی واردات و تولید، افزایش شفافیت، اصلاح نظام مالی و ارزی، توسعه حمایت از صنعت داروسازی داخلی و ایجاد نظام مدیریتی موثر است تا بتواند دسترسی پایدار و منصفانه به دارو را تضمین کند.بحران کمبود دارو یکی از معضلات جدی ایران در سال ۲۰۲۵ است که ناشی از ترکیبی از عوامل تحریمی، اقتصادی و ساختاری است. مهم‌ترین مشکلات شامل کمبود داروهای حیاتی، افزایش قیمت مواد اولیه، تحریم‌های مالی، فساد و احتکار، و ضعف زیرساخت‌های توزیع است.
راهکارهای دولت برای حل بحران کمبود دارو عبارتند از:
– اصلاح سیاست‌های ارزی و تخصیص مستمر ارز ترجیحی به واردات دارو و مواد اولیه.
– حمایت راهبردی از تولید داخلی دارو با تأمین زیرساخت کیفی، تسهیلات مالی و تضمین بازار.
– توسعه سامانه‌های مدیریت دارویی برای افزایش شفافیت و پیشگیری از قاچاق و احتکار.
– کاهش حقوق گمرکی جهت تسهیل واردات دارو و تجهیزات پزشکی.
– کنترل مصرف منطقی دارو و آموزش پزشکان و مردم.
– همکاری نزدیک سازمان غذا و دارو، بانک مرکزی و شرکت‌های پخش.
تأثیر تحریم‌ها بر تأمین مواد اولیه دارویی باعث دشواری در نقل و انتقال پول، کاهش همکاری با شرکت‌های دارویی خارجی و افزایش هزینه‌ها شده است که منجر به کمبود مواد اولیه و کاهش تولید داخلی گردیده است.
نقش بخش خصوصی در بهبود زیرساخت‌های دارویی شامل سرمایه‌گذاری در تولید، توسعه فناوری، و گسترش ظرفیت تولید و توزیع است. حمایت دولت و ایجاد رقابت سالم می‌تواند بهره‌وری بخش خصوصی را افزایش دهد.
قیمت داروهای داخلی به دلیل سیاست‌های قیمت‌گذاری دولتی، یارانه‌ها و هزینه کمتر تولید پایین‌تر از متوسط جهانی است، که گرچه برای مصرف‌کننده مطلوب است، اما گاهی باعث کاهش انگیزه تولیدکننده می‌شود.
سیاست‌های آینده دولت برای جلوگیری از کمبود دارو بر اصلاح نظام مالی و ارزی، توسعه صنعت داخلی و تقویت نظام مدیریتی تاکید دارد تا دسترسی پایدار و منصفانه به دارو فراهم شود.
در کل، رفع بحران دارو نیازمند اصلاحات ساختاری، حمایت مستمر و شفاف‌سازی در زنجیره تأمین است تا بتوان نیازهای بیماران را به طور پایدار تامین کرد.
راهکارهای پیشنهادی برای ارتقای تولید داخلی دارو در ایران شامل موارد زیر است:
– ثبات در سیاستگذاریهای دارویی برای ایجاد اطمینان سرمایه‌گذاران و برنامه‌ریزی بلندمدت.
– اصلاح نظام قیمت‌گذاری به‌گونه‌ای که قیمت دارو براساس هزینه‌های واقعی تولید و کیفیت آن تعیین شود تا انگیزه تولیدکنندگان افزایش یابد.
– ارائه مشوق‌های مالی و تسهیلات صادراتی برای تشویق شرکت‌ها به توسعه بازارهای بین‌المللی.
– حمایت از تولید فراسرزمینی و ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان معتبر برای حضور در بازارهای جهانی.
– سرمایه‌گذاری و حمایت از تحقیق و توسعه (R&D) برای تولید داروهای نوین و باکیفیت به‌ویژه داروهای زیستی.
– تسریع در پرداخت مطالبات شرکت‌های دارویی جهت بهبود نقدینگی و استمرار تولید.
– کنترل واردات داروهای غیرضروری و مبارزه با قاچاق برای حفظ بازار داخلی و افزایش سهم تولید داخلی.
سامانه‌های الکترونیک مانند سامانه‌های مدیریت زنجیره تأمین دارو و سامانه ثبت سفارش الکترونیکی می‌توانند شفافیت را افزایش داده، از احتکار جلوگیری کنند و به توزیع بهتر و به موقع دارو کمک کنند.
سیاستگذاریهای ارزی منظم و اختصاص ارز ترجیحی برای واردات مواد اولیه دارویی می‌تواند نقش کلیدی در رفع مشکلات کمبود داشته باشد، ضمن اینکه کاهش فشارهای تحریمی و تسهیل در نقل و انتقالات مالی از اهمیت ویژه برخوردار است.
خصوصی‌سازی صنعت دارو می‌تواند با افزایش بهره‌وری، جذب سرمایه‌گذاری و توسعه فناوری به رفع بحران کمک کند، البته در کنار نظارت‌های شفافی که از افت کیفیت جلوگیری می‌کند.
آینده سیاست‌های تجویز دارو و مصرف منطقی در ایران به سمت بهبود آگاهی پزشکان و مردم، مدیریت بهتر نسخه‌نویسی، استفاده از فناوری‌های نوین مانند نسخه الکترونیکی و برنامه‌های آموزشی خواهد رفت تا از مصرف بی‌رویه جلوگیری شود و داروهای مورد نیاز واقعی مصرف شوند.
در کل، ترکیبی از حمایت‌های دولتی، اصلاح نظام‌های مدیریتی و قیمت‌گذاری، بهره‌مندی از فناوری و نقش فعال بخش خصوصی می‌تواند به ارتقای تولید داخلی دارو و کاهش کمبودها کمک کند.راهکارهای ارتقای تولید داخلی دارو:
– ثبات در سیاستگذاری و جلوگیری از تغییرات ناگهانی.
– اصلاح نظام قیمت‌گذاری به صورت منطقی.
– ارائه مشوق‌های مالی و تسهیلات صادراتی.
– حمایت از تولید فراسرزمینی و شرکت‌های دانش‌بنیان.
– توسعه تحقیق و توسعه (R&D) و فناوری‌های نوین.
– تسریع در پرداخت مطالبات به تولیدکنندگان.
– کنترل واردات غیرضروری و مبارزه با قاچاق.
سامانه‌های الکترونیک با شفاف‌سازی زنجیره تامین و ثبت سفارش به توزیع بهتر دارو و جلوگیری از احتکار کمک می‌کنند.
سیاست‌های ارزی منظم و تخصیص ارز ترجیحی برای مواد اولیه نقش کلیدی در رفع کمبود دارد. خصوصی‌سازی صنعت دارو می‌تواند با افزایش سرمایه‌گذاری و بهره‌وری، به رفع بحران کمک کند، البته باید کیفیت دارو حفظ شود. کمبودها و چالش‌های زیرساختی و تامین دارو / آزمایشگاه …
مقالات مرتبط :
دولت، داروسازی را هزینه می‌بیند نه سرمایه ملی
شرکت پخش داروهای گیاهی. و لوازم ارایشی
با ارسال دارو از داروخانه به منزل بیماران از طریق سکوهای اینترنتی مخالفتی نداریم
