توکنهاي غيرمثلي، داراييهاي بلاکچيني منحصربهفردي هستند که در ثبت و انتقال مالکيت داراييهاي ديجيتال و فيزيکي کاربرد دارند. بهرهوري از فناوري بلاکچين، امنيت زياد، کارمزد پايين و سرعت بالا باعث شد تا در طول سال2021 و همراه با رشد قيمت بازار ارزهاي ديجيتال اين توکنها موردتوجه سرمايهگذاران قرار بگيرند و بهويژه براي انتقال مالکيت آثار هنري ديجيتال محبوبيت پيدا کنند.
نفسهاي آخر NFT؟
محبوبيت اين توکنهاي غيرمثلي در آن سالبه ميزاني بود که ديکشنري کالينز NFT را بهعنوان کلمه سال2021 خود انتخاب کرد. توکنهاي غيرمثلي تنها يک سرمايهگذاري ساده بهشمار نميرفتند و بسياري از تحليلگران و فعالان بازار بر اين باور بودند که اين توکنها ميتوانند کاربردها و موارد استفاده بلاکچين را گسترش داده وميليونها کاربر جديد را به اين فناوري نوين جذب کنند. با اين حال با آغاز زمستان 2022 و سقوط ارزش بازار ارزهاي ديجيتال، حجم معاملات توکنهاي غيرمثلي نيز کاهش شديدي يافت و بهسرعت از عناوين اخبار محو شدند، درحاليکه در طول 2023 و 2024 بازار ارزهاي ديجيتال موفق شد تا سقوطهاي قيمتي را جبران کند، مشابه اين وضعيت براي توکنهاي غيرمثلي رخ نداد و بهنظر ميرسد که ديگر سرمايهگذاران بازار علاقهاي به اين توکنها ندارند.
شرايط نهچندان خوب بازار NFT
نام توکنهاي غيرمثلي بين ساليان 2018 تا 2021 بر سر زبانها افتاد و با آغاز فعاليت و تبليغ افراد مشهور، ثروتمند، اينفلوئنسرها و هنرمندان جوان اين توکنها توجهات بسياري را به خود جلب کردند و ارزش بازار آنها با رشد 60 برابري همراه شد. در طول اوج اين بازار در سال2021، برخي توکنها حتي به قيمت چند دهميليون دلار بهفروش رسيدند و بسياري به کمک توکنهاي غيرمثلي ثروت زيادي را بهدست آوردند. بازار NFT در اين سالرشد انفجاري را تجربه کرد و مجموع فروش آن به 17.6ميليارد دلار رسيدکه نسبت به 82ميليون دلار در سال2020 افزايش 21هزار درصدي داشت. با وجود رشد شديد حجم معاملات توکنهاي غيرمثلي به بيش از 2ميليارد دلار در اواسط سال2021، اين رقم از آغاز 2022 تا اواخر 2023 در يک روند نزولي قرارگرفت و حتي به کمتر از 50ميليون دلار رسيد، درحاليکه حجم معاملات به تنهايي نميتواند معيار کامل و جامعي براي بررسي عملکرد توکنهاي غيرمثلي باشد، اما اين کاهش شديد ميتواند بهوضوح نشان دهد که علاقه بسياري از سرمايهگذاران بازار نسبت به خريد و معامله اين توکنها از بين رفتهاست. البته بازار توکنهاي غيرمثلي به پايان مسير خود نرسيدهاست و آغاز سال2024 نشانداد که اين توکنها همچنان ميتوانند در برخي شرايط دوباره در مرکز توجهات قرار بگيرند. در ابتداي 2024، يکي از توسعهدهندگان بيتکوين پروتکلي را بهنام اردينالز ايجاد و عرضه کرد که بهکاربران اين امکان را ميداد تا توکنهاي غيرمثلي را بر بستر اين شبکه بلاکچيني محبوب بازار بسازند.
اين نوآوري جديد و جذاب باعث شد تا بسياري از توسعهدهندگان و سازندگان NFT فعاليت خود را در پروتکل اردينالز آغاز کرده و اکثر مجموعه توکنهاي غيرمثلي محبوب و قديمي بازار را بر بستر بيتکوين عرضه کنند، بنابراين درحاليکه از آغاز 2024 حجم معاملات ماهانه توکنهاي غيرمثلي به 200 تا 500ميليون دلار افزايش يافتهاست، اما تقريبا نيمي از اين رقم به شبکه بيتکوين اختصاص دارد که در نتيجه هيجان و فرصتهاي سرمايهگذاري ايجادشده پيرامون اردينالز رخدادهاست. علاوه بر آن، رشد حجم معاملات توکنهاي غيرمثلي از 50ميليون به 500ميليون دلار چندان قابلتوجه نيست؛ زيرا بازار ارزهاي ديجيتال هماکنون در حال طيکردن يک روند مشابه سال2021 است و بيتکوين بهطور مداوم اوجهاي قيمتي جديدي را ثبت ميکند که منجر به رشد ارزش کل بازار ارزهاي ديجيتال به بيش از 2.4تريليون دلار شدهاست.
در بازارهاي صعودي، حجم ورودي سرمايه به بازار ارزهاي ديجيتال افزايش پيدا ميکند و پروژههايي مانند ميمکوينها موفق شدند تا روندي مشابه 2021 را تکرار کنند، با اين حال اين اتفاق براي توکنهاي غيرمثلي رخ نداده است و بهنظر ميرسد که ديگر هيجان و جذابيتي مشابه گذشته براي آنها وجود ندارد. کاهش حجم معاملات تاثيرات خود را بر روندهاي قيمتي اين توکنها نيز گذاشتهاست و بسياري از خريداران مجموعههاي محبوب توکن غيرمثلي گذشته هماکنون در ضررهاي سنگين قرار دارند و خريداري براي توکن آنها وجود ندارد.
پايان فعاليت توکنهاي غيرمثلي؟
درحاليکه شرايط سرمايهگذاري توکنهاي غيرمثلي خوب بهنظر نميرسد، اما اين نميتواند بهمعناي ازبينرفتن صنعت توکن غيرمثلي باشد. اکثر کاربران بازار ارزهاي ديجيتال نميدانند که توکن غيرمثلي يک فناوري کاملا نوين در سال2021 نبود و اين توکنها از سال2014 وجود داشتهاند. حتي در شرايطي که اين توکنها موردتوجه عموم سرمايهگذاران بازار قرار ندارند، حجم معاملات چند صدميليون دلاري عدد کمي بهشمار نميرود و نسبت به ساليان قبل از 2021 نشان ميدهد که توکنهاي غيرمثلي جايگاه خود را در بازار ارزهاي ديجيتال و فناوري بلاکچين پيدا کردهاند. ماهيت ثبت و انتقال مالکيت بر بستر بلاکچين يک ايده جذاب و کاربردي است که هماکنون در پلتفرمها و در اهداف مختلف مورداستفاده قرارگرفتهاست، بنابراين با وجود اينکه معمولا تنها آثار هنري NFT براي سرمايهگذاري و کسب سود معامله ميشوند، اما توکنهاي غيرمثلي کاربردهاي مهمتري پيدا کردهاند که براي بسياري از فعالان و توسعهدهندگان بلاکچين اهميت بسيار بيشتري نسبت به حجم معاملات يا خريد و فروش آثار هنري دارد. بهعنوان مثال، به کمک اين توکنها ساخت و عرضه بازيهاي بلاکچيني امکانپذير شدهاست و توسعهدهندگان اين فرصت را پيدا کردهاند تا بازيکنان را صاحب واقعي آيتمها کنند و راههاي مختلفي را براي کسب سود در اختيار آنها قرار دهند که جذابيت اين نوع از بازيها را افزايش دادهاست. همچنين در برخي پلتفرمها، شرکتها و شبکهها توکنهاي غيرمثلي بهعنوان مجوز فعاليت ميکنند و از آنها براي مديريت کنترل و دسترسي کاربران استفاده ميشود. ثبت و احرازهويت کاربران يکي ديگر از موارد استفاده توکن غيرمثلي بهشمار ميرود و برخي پروژهها به کمک اين توکنها احرازهويت را با حفظ حريم خصوصي انجام ميدهند و بهکاربران اين امکان را ميدهند تا به وسيله توکن منحصربهفرد و شناسنامه ديجيتال خود، در ديگر پلتفرمها و برنامهها نيز هويت خود را بدون به اشتراکگذاري اطلاعات خصوصي تاييد کنند.
توکنهاي غيرمثلي براي ثبت و دسترسي قابلاطمينان به دادهها نيز کاربرد دارند.
هماکنون برخي برنامههاي بلاکچيني فعال در حوزه پزشکي و سلامت از اين توکنها براي ذخيره سوابق پزشکي و دادههاي باليني استفاده ميکنند زيرا در حوزه مراقبتهاي بهداشتي صحت و اصالت سوابق پزشکي افراد از اهميت زيادي برخوردار است و توکنهاي غيرمثلي اين اطمينانخاطر را ايجاد ميکنند که اين سوابق از بين نميروند و دستکاري نميشوند، بنابراين درحاليکه خريد و فروش آثار هنري به شکل توکن غيرمثلي ممکن است جذابيت خود را از دست داده باشد، اما پايان کار و فعاليت اين توکنها نزديک نيست و فناوري، مزايا و کاربردهاي بالقوه آنها را نميتوان ناديده گرفت. با پيشرفت فناوري بلاکچين و گسترش استفاده از اين نوآوري، توکنهاي غيرمثلي ميتوانند اهميت بسيار بيشتري در بازار پيدا کنند و با خدمات خود، مزاياي قابلتوجهي را در اختيار توسعهدهندگان و کاربران قرار دهند.
منبع : دنیای اقتصاد
